รางจืด เป็นสมุนไพรชนิดหนึ่ง ซึ่งชาวไทยมักรู้จักพืชชนิดนี้ในอีกหลายชื่อเรียก ไม่ว่าจะเป็น กำลังช้างเผือก, ขอบชะนาง, เครือเขาเขียว, ยาเขียว (ภาคกลาง), รางเย็น (ยะลา), ดุเหว่า (ปัตตานี), ทิดพุด (นครศรีธรรมราช), น้ำนอง (สระบุรี), ย่ำแย้ แอดแอ (เพชรบูรณ์) หรือน้ำแน่ (อีสาน) เป็นต้น..
รางจืดสามารถแก้อาการที่เกิดจากพิษต่างๆ เหล่านี้ ได้แก่
พิษยาเบื่อ
ยาสั่ง
ยาฆ่าแมลง
พืชพิษ
เห็ดพิษ
พิษสุราและยาเสพติด
พิษงู แมลงป่อง หรือตะขาบ..
นอกจากนั้น รางจืด ยังสามารถนำไปแก้พิษที่เกิดขึ้นในสัตว์อย่างได้ผล ไม่ว่าจะเป็น สุนัข หรือแมว อีกทั้งในตำรายาไทยและตำรายาพื้นบ้านยังได้อธิบายเอาไว้ว่าส่วนต่างๆ ของพืชชนิดนี้ สามารถนำไปบรรเทาอาการที่เกิดขึ้นกับร่างกายได้ ไม่ว่าจะเป็น..
-ใบ ใช้ต้มดื่มขณะอุ่นๆ หรือคั้นดื่ม หรือแปรรูปเป็นชาชงรางจืด ดื่มเพื่อเป็นการล้างพิษในร่างกาย
-ราก ให้ใช้รากที่มีอายุเกิน 1 ปี มีขนาดเท่ากับนิ้วชี้นำมาฝนกับน้ำดื่มเพื่อเป็นการล้างพิษในร่างกาย
-ยอดอ่อนและดอก กินเป็นยาอายุวัฒนะ สามารถกินเป็นผักเหมือนกับผักพื้นบ้านทั่วๆ ไป โดยใช้วิธีการปรุงอาหาร คือ การลวก หรือการนำไปปรุงเป็นแกง เช่น ผัดยอดรางจืด ไข่เจียวดอกรางจืด แกงส้มยอดรางจืด สลัดสมุนไพรรางจืด
ในภูมิปัญญาอีสานมีเรื่องเล่าที่สืบต่อกันมาว่า ก่อนที่จะมีการปรุงอาหารที่เก็บมาจากป่าทุกครั้ง ให้ใส่ใบและดอกของเถารางจืดเข้าไปด้วย เพื่อเป็นการป้องกันพิษที่อาจเกิดขึ้นจากพืช หรือสัตว์ป่าที่อาจทำให้เกิดอันตรายหลังจากที่เรารับประทานเข้าไป โดยเคล็ดลับเหล่านี้ก็ตรงกันกับข้อมูลของหมอยาชาวไทยมใหญ่ที่ได้แนะนำให้เอายอดและดอกของเถารางจืดมาปรุงเป็นอาหารเพื่อสุขภาพ อีกทั้งหมอยาพื้นบ้านยังนิยมใช้รางจืดเพื่อช่วยลดความดันโลหิต รักษาอาการแพ้และผดผื่นคันบนผิวหนังได้เป็นอย่างดี.
รางจืดช่วยลดพิษของตะกั่ว
รางจืดเป็นสมุนไพรที่สามารถลดความเสี่ยงและช่วยบรรเทาอาการที่เกิดจากการปนเปื้อนสารตะกั่วที่มาจากไอเสียน้ำมันเบนซินที่มีการสะสมในร่างกายจนกลายเป็นโรคพิษสารตะกั่วเรื้องรังในระยะยาวได้ โดยสารตะกั่วเหล่านี้จะเข้าไปสะสมในสมองส่วนที่เกี่ยวข้องกับความจำและการเรียนรู้ (Hippocampus) ซึ่งจากการศึกษาพบว่า รางจืด สามารถช่วยลดอัพตราการตายของเซลล์สมองอันเนื่องมาจากพิษของตะกั่ว อีกทั้งยังสามารถยับยั้งการลดลงของสารต้านอนุมูลอิสระในสมองที่เกิดจากพิษของตะกั่วได้อีกด้วย.
รางจืดช่วยรักษาผู้ป่วยผู้ติดยาบ้า
รางจืด มีฤทธิ์ที่ช่วยกระตุ้นประสาทเช่นเดียวกับ โคเคน (Cocaine) และ แอมเฟตามีน (Amphetamine) แต่มีฤทธิ์ที่อ่อนกว่า จึงมีแนวโน้มที่จะนำมาใช้ในการทำให้ผู้ที่ติดยาเสพติดสามารถเลิกเสพยาเสพติดได้ นอกจากนั้น ยังเป็นการป้องกันไม่ให้ตับถูกทำลายจากการดื่มเหล้าได้อีกด้วย โดยจากการศึกษาพบเพิ่มเติมอีกว่า รางจืด มีสารต้านอนุมูลอิสระอยู่ในระดับที่สูงมาก
รางจืดช่วยรักษาโรคผิวหนัง
ในปัจจุบัน ได้มีการยืนยันจากรายงานการศึกษาที่ระบุว่า รางจืด มีฤทธิ์ต้านการอักเสบและสามารถต้านไวรัสโรคเริมได้เป็นอย่างดี ทั้งนี้ ได้มีการออกมาสนับสนุนให้มีการใช้รางจืดในการรักษาผดผื่นคัน เริม งูสวัด หรืออาการผิวหนังอักเสบอื่นๆ
ข้อแนะนำในการใช้ รางจืด สำหรับล้างพิษ
-เพื่อการล้างพิษควรกินติดต่อกัน 7 – 10 วัน
-การใช้รางจืดสำหรับถอนพิษยาฆ่าแมลง หรือสารพิษ ต้องใช้เร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้เพื่อให้เกิดผลดี หากพิษซึมเข้าสู่ร่างกายในปริมาณมาก หรือปล่อยทิ้งไว้ข้ามคืนการถอนพิษด้วยรางจืดจะได้ผลน้อยลง
ข้อควรระวังในการใช้ รางจืด สำหรับล้างพิษ
-ไม่ควรดื่มน้ำที่คั้นจากรางจืดนานติดต่อกันเกิน 30 วัน
-อาจเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำของในผู้ป่วยที่เป็นเบาหวาน
-ควรระวังการใช้ร่วมกับยาอื่น โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่ใช้ยาอย่างต่อเนื่อง เพราะรางจืดอาจเร่งขับยาเหล่านั้นออกจากร่างกาย ควรเว้นระยะเวลารับประทานรางจืดจากยาตัวอื่นๆ ประมาณ 2 ชั่วโมง
-ผู้ที่มีความดันโลหิตต่ำและหญิงตั้งครรภ์ ควรปรึกษาผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรมแผนปัจจุบัน หรือแผนไทยก่อนใช้
หลักการรับทานรางจืดอย่างถูกต้องและปลอดภัย
เมื่อสรรพคุณของรางจืดคือ ยาถอนพิษ ตามคำแนะนำของแพทย์ควรดื่มในความเข้มข้นน้อย และหลีกเลี่ยงการดื่มติดต่อกันทุกวัน ส่วนในกลุ่มที่รับประทานรางจืดแบบสกัดออกมาเป็นผงแคปซูล ไม่ควรรับประทานติดต่อกันนาน 1 เดือน หากเป็นผู้ป่วยมีโรคประจำตัว ควรปรึกษาแพทย์ก่อน เพื่อป้องกันไม่ให้ยาแผนไทย เข้าไปทำลายคุณสมบัติของยาแผนปัจจุบันที่ใช้รักษาอยู่
ผลจากการทานรางจืดติดต่อกันนานเกินไป
เนื่องจากรางจืดเป็นหนึ่งในพืชที่ถูกยกย่องให้เป็นสมุนไพรไทยที่มีประโยชน์ และมีสรรพคุณในการดูแลรักษาร่างกายได้อย่างดีเยี่ยม จึงมีการนำเอารางจืดไปสกัด ทำเป็นแคปซูลและเป็นผงชงดื่ม การรับประทานสมุนไพรชนิดนี้ควรรับประทานด้วยความระมัดระวัง หลีกเลี่ยงการเชื่อคำโฆษณามากเกินไป เพราะการรับประทานติดต่อกันนานเกินไป จะทำให้ตับและไตต้องทำงานหนักมากขึ้น
อันตรายที่พบ
การรับประทานรางจืดติดต่อกันเป็นเวลานาน โดยเฉพาะการนำเอามาทำเป็นแคปซูล พบว่ารางจืดจะทำให้เกิดการทำงานของระบบเลือดที่ผิดปกติได้ ซึ่งผลกระทบดังกล่าวมาจากการบริโภคติดต่อกันเป็นเวลานาน ตับและไตจะต้องทำงานหนักมากขึ้น จนกระทั่งส่งผลให้เกิดการความเสื่อมสภาพตามมา
ผู้ป่วยที่มีการใช้ยารักษาโรคแผนปัจจุบันอยู่ด้วย หากไม่ได้ปรึกษาแพทย์ประจำตัวว่ารางจืดมีผลต่อยาและโรคหรือไม่ อาจจะเข้าไปเป็นตัวกระตุ้นโรคที่เป็นอยู่ให้รุนแรงมากยิ่งขึ้น อีกทั้งที่ผ่านมายังไม่มีข้อมูลที่รางจืดจะถูกนำมารับประทานเป็นส่วนประกอบของอาหาร การรับประทานรางจืดในระยะยาว แม้จะไม่ได้มีผลวิจัยออกมาแน่ชัด แต่แพทย์ให้ระวังอาการที่จะไปทำให้ระบบเลือดทำงานผิดปกติ
หรือแม้แต่สำนักงานคณะกรรมการอาหาร และยา หรือ อย. ประกาศว่า ไม่อนุญาตให้ใช้รางจืดเป็นอาหารหรือส่วนประกอบในอาหาร รวมทั้งเครื่องดื่ม เพราะ อย. ระบุว่ามีงานวิจัยบางชิ้นพบว่า หากกินเป็นเวลานานอาจทำให้ระบบเลือด ตับ ไตทำงานผิดปกติได้
เรียบเรียงจาก https://www.honestdocs.co/laurel-clock-vine-herbs-detoxification
https://www.sanook.com/health/7549/
อ.ย.