ร่องลึกนันไก (Nankai Trough) คืออะไร?
ร่องลึกนันไก (Nankai Trough) เป็นร่องลึกใต้ทะเลขนาดใหญ่ที่ตั้งอยู่นอกชายฝั่งด้านตะวันออกเฉียงใต้ของเกาะหลักของญี่ปุ่น (เกาะฮอนชู) ในมหาสมุทรแปซิฟิก มีความยาวประมาณ 900 กิโลเมตร
เริ่มจากบริเวณอ่าวสุรุกะ (Suruga Bay) ใกล้จังหวัดชิซูโอกะ ไปจนถึงหมู่เกาะคิวชูทางตอนใต้ ร่องลึกนี้เกิดจากรอยต่อระหว่างแผ่นเปลือกโลกฟิลิปปิน (Philippine Sea Plate) ที่มุดตัวลงใต้แผ่นยูเรเซีย (Eurasian Plate) และแผ่นแปซิฟิก (Pacific Plate) ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของ “วงแหวนแห่งไฟ” (Ring of Fire) ทำให้เป็นพื้นที่ที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดแผ่นดินไหวและสึนามิขนาดใหญ่
รายละเอียดสำคัญ..
- ลักษณะทางธรณีวิทยา:
- ร่องลึกนันไกมีความลึกประมาณ 4,000-5,000 เมตร และเป็นเขตมุดตัว (subduction zone) ที่แผ่นเปลือกโลกฟิลิปปินเคลื่อนตัวลงใต้แผ่นยูเรเซียด้วยอัตรา 4-5 เซนติเมตรต่อปี.
- การเคลื่อนตัวนี้สะสมพลังงานความเค้นในชั้นเปลือกโลก ซึ่งเมื่อถึงจุดวิกฤตจะปลดปล่อยออกมาในรูปของแผ่นดินไหวขนาดใหญ่ (megathrust earthquake).
- ประวัติศาสตร์แผ่นดินไหว:
- ร่องลึกนันไกมีประวัติการเกิดแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ทุกๆ 100-150 ปี โดยเหตุการณ์สำคัญในอดีต ได้แก่:
- แผ่นดินไหวโฮเอ (Hōei Earthquake) ปี 1707 (ขนาด 8.6) ซึ่งก่อให้เกิดสึนามิรุนแรง.
- แผ่นดินไหวโชวะ นันไก (Showa Nankai Earthquake) ปี 1944 (ขนาด 8.1).
- แผ่นดินไหวโทนันไก (Tonankai Earthquake) ปี 1946 (ขนาด 8.1).
- ผู้เชี่ยวชาญประเมินว่ามีโอกาส 70-80% ที่จะเกิดแผ่นดินไหวขนาด 8-9 ภายใน 30 ปีข้างหน้า (นับจากปี 2568)
- ร่องลึกนันไกมีประวัติการเกิดแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ทุกๆ 100-150 ปี โดยเหตุการณ์สำคัญในอดีต ได้แก่:
- ความเสี่ยงและผลกระทบ:
- แผ่นดินไหวครั้งใหญ่ที่ร่องลึกนันไกอาจก่อให้เกิดสึนามิสูงถึง 30 เมตรในบางพื้นที่ เช่น ชายฝั่งโคจิและมิยาซากิ.
- การประเมินล่าสุด (มีนาคม 2568) ระบุว่าในกรณีเลวร้ายที่สุด อาจมีผู้เสียชีวิตถึง 298,000 ราย และความเสียหายทางเศรษฐกิจสูงถึง 270 ล้านล้านเยน (ราว 61 ล้านล้านบาท).
- พื้นที่เสี่ยงครอบคลุม 29 จังหวัด รวมถึงเมืองใหญ่เช่น โตเกียว โอซาก้า และนาโกย่า.
- การเตรียมความพร้อมของญี่ปุ่น:
- รัฐบาลญี่ปุ่นมีแผนรับมือภัยพิบัติที่ครอบคลุม เช่น การเสริมความแข็งแกร่งให้อาคาร การพัฒนาระบบเตือนภัยล่วงหน้า และการฝึกซ้อมอพยพ.
- หน่วยงานอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น (JMA) ออกคำเตือนพิเศษเมื่อตรวจพบความผิดปกติในร่องลึกนันไก เพื่อให้ประชาชนเตรียมพร้อม.
- มีการพัฒนาแอปพลิเคชัน เช่น “Safety Tips” เพื่อแจ้งเตือนนักท่องเที่ยวเกี่ยวกับภัยพิบัติ.
- ความสำคัญทางวิทยาศาสตร์:
- ร่องลึกนันไกเป็นจุดสนใจของนักธรณีวิทยาทั่วโลก เนื่องจากเป็นหนึ่งในเขตมุดตัวที่สามารถศึกษาได้ง่าย มีการติดตั้งเซ็นเซอร์ใต้ทะเลและระบบ GPS เพื่อตรวจวัดการเคลื่อนตัวของแผ่นเปลือกโลก
- การวิจัยเกี่ยวกับร่องลึกนี้ช่วยพัฒนาความเข้าใจเกี่ยวกับกลไกแผ่นดินไหวและสึนามิทั่วโลก.
.
