ชื่อวิทยาศาสตร์ Tinospora crispa (L.) Miers ex Hook.f. & Thomson
ชื่อวงศ์ MENISPERMACEAE
ชื่อสามัญ บอระเพ็ด
ชื่อพื้นเมือง เครือเทาฮอ, จุ่มจิง (ภาคเหนือ) เจตมูลหนาม (หนองคาย) ตัวเจตมูลยาน เถาหัวด้วน (สระบุรี) บอระเพ็ด (ทั่วไป) หางหนู (สระบุรี, อุบลราชธานี)
การปลูกบอระเพ็ด
“บอระเพ็ด” พืชสมุนไพรชั้นหนึ่ง ที่ไม่เอามาเอ่ยถึงในนี้ไม่ได้เลย เพราะบอระเพ็ดมีสรรพคุณทางยาที่ดีมาก หมอพื้นบ้านหรือแพทย์แผนโบราณของไทยท่านว่าเอาไว้เสมอว่า บอระเพ็ดเป็นยอดยาสมุนไพร เป็นยาอายุวัฒนะที่ดีอีกด้วย
บอระเพ็ดเป็นไม้เลื้อย เถามีปุ่มนูนขึ้นมาโดยทั่วตลอดรอบๆเถา เมื่อยังเล็กๆ เถาจะมีสีเขียวอ่อนๆ เมื่อโตขึ้นจะเป็นสีน้ำตาลปนเขียว ใบจะคล้ายๆใบโพธิ์ ออกดอกเป็นช่อขนาดเล็ก เถาจะสามารถไต่ขึ้นไปบนยอดต้นไม้สูงๆ หรือกำแพงได้
บอระเพ็ดเป็นไม้เลื้อยเนื้ออ่อน แต่ถ้ามีอายุมากอาจมีเนื้อแข็งได้ ลำต้นเป็นเถาขนาดประมาณนิ้วมือ มีไส้เป็นเส้นยาว ตามเปลือกลำต้นมีปุ่มปมกระจายทั่วไปเป็นจำนวนมาก ยางมีรสขมจัด
ดอก ออกเป็นช่อ ยาว 7-25 ซม. ดอกขนาดเล็กมาก
ผล รูปไข่สีเหลืองหรือสีส้ม ขนาด 2-3 ซม.
การปลูกบอระเพ็ด
ส่วนมากนิยมเอาเถามาปักชำเอาไว้ก่อนเพื่อให้รากงอกออกมา แล้วจึงนำไปปลูกในที่ๆต้องการปลูก จะต้องค้ำโครงให้ด้วย เพื่อใช้ให้ไต่เลื้อยขึ้นมา ไม่เช่นนั้นเถาจะเลื้อยไปตามพื้น แล้วใต่ไปตามเครื่องกีดขวาง
ดิน ขึ้นได้ดีในดินทั่วไป แต่ชอบดินร่วนซุย
ความชื้น ปานกลาง
แสง มาก
สรรพคุณทางยา
เอาเถาแก่มาทำเป็นยาสมุนไพร ดับพิษร้อนถอนพิษไข้ได้ดีมาก แก้อาการเป็นไข้ได้ทุกชนิด ช่วยเจริญอาหารก็วิเศษนัก มีการวิจัยกันออกมาแล้วว่า บอระเพ็ดมีสารเคมีหลายชนิด มีการใช้บอระเพ็ดเป็นยาขมเจริญอาหาร หรือเอามาตากแห้งบดเป็นผงละเอียด ปั้นเป็นลูกกลอนก็ได้ เอามาดองเหล้าก็ได้ ปัจจุบันมีเป็นแคปซูลทันสมัย เรียบร้อย น่าใช้มาก
ราก, ต้น แก้ไข้จับสั่น ดับพิษร้อน แก้ร้อนในกระหายน้ำ เป็นยาขมเจริญอาหาร ยาอายุวัฒนะ วิธีใช้ใช้เถาสด ครั้งละ 2 คืบครึ่ง (30-40 กรัม) ตำคั้นเอาน้ำดื่ม หรือต้มกับน้ำโดยใช้น้ำ 3 ส่วน ต้มเคี่ยวให้เหลือ 1 ส่วน ดื่มวันละ 2 ครั้งก่อนอาหารเช่า-เย็น หรือเวลามีอาการ หรือใช้เถาสดดองเหล้า ความแรง 1 ใน 10 รับประทานครั้งละ 1 ช้อนชา ของยาที่เตรียมแล้ว
ใบ แก้ไข้ แก้ไข้พิษ แก้ไข้กาฬ แก้ไข้จับสั่น ขับพยาธิ แก้ปวดฝี บำรุงธาตุ ยาลดความร้อนทำให้ผิวพรรณผ่องใส หน้าตาสดชื่น รักษาโรคผิวหนังผดผื่นคัน ตามร่างราย ช่วยให้เสียงไพเราะ แก้โลหิตคลั่งในสมอง เป็นยาอายุวัฒนะ
ดอก ฆ่าพยาธิ
ผล แก้เสมหะเป็นพิษ แก้ไข้พิษ แก้สะอึก และสมุฎฐานกำเริบ
ทั้ง 5 ส่วน ใช้เป็นยาอายุวัฒนะ แก้ปวดเมื่อย แก้ไข้ปวดศีรษะ รักษาฟัน รักษาโรคริดสีดวงทวาร ช่วยเจริญอาหาร แก้ฝีมดลูก รักษาโรคเบาหวาน
วิธีใช้บอระเพ็ดเป็นยาอายุวัฒนะ
เนื่องจากว่าส่วนต้นของบอระเพ็ด มีความขมมาก จะรับประทานสดๆ คงไม่ไหว ต้องมีวิธีปรุงยาสมุนไพรไทยก่อน ขอแนะนำดังนี้..
1. ใช้เถาบอระเพ็ดหั่นแล้วตากแห้ง จากนั้นบดเป็นผงผสมน้ำผึ้ง ปั้นเป็นลูกกลอน รับประทานก่อนนอนวันละ 3-5 เม็ด
2. สำหรับคนที่ไม่แพ้แอลกลอฮอล์ ใช้เถาสดดองเหล้า โดยจะใช้บอระเพ็ดสดประมาณ 2 ขีดหั่นเป็นข้อใส่ในโถเหล้า ส่วนการดื่มให้ดื่มครั้งละ 1 ถ้วยชาก่อนอาหารเย็น
3. วิธีนี้ง่ายที่สุด คือนำบอระเพ็ดตากแห้ง แล้วนำมาบดใส่แคปซูล ทานวันละ 2-3 แคปซูลโดยทานก่อนอาหารเช้า เย็น (อาจทานเช้าเย็น มื้อละแคปซูล หรือเช้า 1 เย็น 2 ก็ได้)
วิธีใช้บอระเพ็ดเป็นยาบรรเทาไข้ ลดความร้อน
ใช้เถาแก่สด หรือต้นสด ประมาณ 15-20 เซนติเมตร (30-40 กรัม) ตำให้แหลกและคั้นเอาน้ำดื่ม (อย่าลืมใส่ถุงมือตอนคั้นนะครับ ขมติดมือไม่รู้ด้วย.. )หรือต้มกับน้ำโดยใช้ น้ำ 3 ส่วน ต้มเคี่ยวให้เหลือ 1 ส่วน ดื่มวันละ 2 ครั้ง ก่อนอาหารเช้า-เย็น หรือเวลามีอาการ
ใช้เถาสด ดองเหล้าโรง แนะนำ 20 ดีกรีก็พอ รับประทานเพียงครั้งละ 1 ช้อนชา
ทั้งหมดนี้คือเรื่องราวของบอระเพ็ด ใครเลยจะรู้ว่าเจ้าสมุนไพรอย่างบอระเพ็ดเอง อาจเป็นที่มาของสำนวนที่ว่า “หวานเป็นลม ขมเป็นยา” ก็อาจเป็นได้.
การนำบอระเพ็ดมาเป็นยาให้สัตว์
หั่นผสมอาหาร ..หรือหั่นใบสดๆ+ผสมกากปาล์มจะมีกลิ่นหอมน่ากิน.. ส่วนก้านทุบๆพอแหลก แช่น้ำเกลือเจือจาง ผสมน้ำสะอาดให้สัตว์กินบนคอก ให้กินวันต่อวัน อย่าเก็บข้ามวันเพราะจะมีกลิ่นหืนครับ
ที่มา http://www.108kaset.com
อ่าน..
-วิธีป้องกันและการควบคุมพยาธิภายในแพะ
-ยาควรมีประจำคอก..กลุ่มยาถ่ายพยาธิแพะแบบฉีด+กิน
-การฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อและใต้ผิวหนังแพะ-และวิธีการให้ยาแก่สัตว์เลี้ยง