พยาธิไส้เดือน มักชุกชุมในเขตชื้นแฉะและอยู่ในแหล่งน้ำธรรมชาติ
ลักษณะของพยาธิไส้เดือน มีรูปร่างทรงกระบอก หัวและท้ายแหลม ขณะมีชีวิตอยู่จะมีสีขาวนวลหรือชมพูเรื่อๆ เป็นพยาธิตัวกลมที่ใหญ่ที่สุดที่อาศัยอยู่ในลำไส้เล็ก ตัวแก่จะมีขนาดโตขนาดประมาณหลอดกาแฟ ยาวประมาณ 25 เซนติเมตร พยาธินี้ชอบอาศัยในช่องว่างของลำไส้เล็ก คอยแย่งอาหารที่ย่อยจากลำไส้เล็กแล้ว
วงจรชีวิตและการติดต่อ เมื่อเจริญเติบโตเต็มที่แล้วจะผสมพันธุ์กัน ตัวเมียออกไข่ครั้งละประมาณ2แสนฟองต่อวันไข่มีขนาดเล็กมากมองด้วยตาเปล่าไม่เห็น มีลักษณะเป็นผิวขรุขระคล้ายผลน้อยหน่า ไข่จะปนออกมากับอุจจาระของผู้ป่วย
- พยาธิไส้เดือนสามารถเข้าสู่ร่างกายได้จากการทานอาหาร หรือ จากแหล่งน้ำที่ปนเปื้อนด้วยไข่พยาธิไส้เดือน หรือ ทานผักสด ที่ใช้อุจจาระคนสดๆ เป็นปุ๋ยและมีไข่พยาธิ
- เด็ก ๆ ที่เล่นตามพื้นดินที่อาจปนเปื้อนไข่พยาธิ แล้วใช้มือหยิบอาหารทานโดยไม่ล้างมือ
- ขนาดของไข่พยาธิไส้เดือนนั้นเล็กจนตาเปล่าไม่สามารถมองเห็นได้ ซึ่งไข่เหล่านี้ สามารถอาศัยอยู่ได้ทั้งในพื้นดินหรือแม้แต่ในแหล่งน้ำ ในบ่อโคลนตม ไข่พยาธิที่ได้รับการผสมพันธุ์แล้ว จะเจริญเติบโตเป็นตัวอ่อนในไข่ใช้เวลาประมาณ 10 – 21 วัน
- การทานที่ปรุงไม่สุก หรือร้อนในอุณหภูมิที่ไข่พยาธิไส้เดือนยังมีชีวิตอยู่
- ไข่พยาธิสามารถมีชีวิตอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสมได้ 2 ถึง 3 สัปดาห์ หรือ 1 ปีเลยทีเดียว
- ไอเรื้อรัง
- หายใจถี่
- หายใจเสียงดังหวีด
- มีเลือดปนในน้ำมูกหรือในเสมหะ
- มีไข้
เมื่อเรามีพยาธิฝักตัว อาศัยอยู่ในร่างกายเป็นเวลานานมากพอที่จะทำให้ร่างกายเชื้อที่มากับพยาธิ จะเกิดอาการดังต่อไปนี้
- คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย ปวดท้อง อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร น้ำหนักลดลง หรือ ภาวะทุพโภชนาการ
- สังเกตเห็นพยาธิในอาเจียน หรือในอุจจาระ
- อาจเป็นดีซ่านได้จากพยาธิใช้เข้าในท่อน้ำดี
- ซูบผอม
- ล้างมือด้วยสบู่และน้ำเปล่าให้สะอาดทุกครั้งก่อนหยิบจับอาหาร เตรียมอาหาร และหลังจากใช้ห้องน้ำ
- แนะนำเด็ก ๆ ให้รู้จักสุขอนามัยและล้างมือทุกครั้งก่อนนำอาหารเข้าปาก
- ล้างผักและผลไม้ก่อนนำมารับประทานเสมอ และทางที่ดี ควรหลีกเลี่ยง การรับประทานผัก ผลไม้สดที่ไม่ได้ปอกเปลือกหรือที่ไม่ได้ล้างด้วยตนเอง
- ดื่มน้ำสะอาดหรือผ่านการต้มมาแล้ว ในกรณีที่ใช้น้ำจากแหล่งน้ำธรรมชาติ เช่น แม่น้ำ ลำธาร หนอง บึง เป็นต้น
- ทานอาหารที่สด สะอาดเท่านั้น ไม่ทานอาหารดิบ เช่น พวกหมู เนื้อ ปลา กุ้ง ปู
- ถ่ายอุจจาระในสุขาที่ถูกสุขลักษณะเป็นประจำ โดยเฉพาะตามพื้นที่ที่ความเจริญเข้าไปอย่างไม่ทั่วถึง และไม่นำอุจจาระมาทำเป็นปุ๋ยต้นไม้โดยไม่ผ่านกรรมวิธีเป็นปุ๋ยหมักก่อน
วงจรชีวิตพยาธิไส้เดือน
ตัวเมียจะวางไข่วันละ 200,000 ฟอง โดยไข่จะปะปนอยู่ในอุจจาระ ไข่ที่ผสมแล้วจะเจริญเป็นตัวอ่อนใน 10 – 21 วัน เมื่อเราได้รับไข่พยาธิเข้าสู่ร่างกายในระยะนี้ตัวอ่อนจะไชทะลุผนังลำไส้ไปตามหลอดเลือดดำที่นำเลือดไปเลี้ยงตับ และหัวใจห้องด้านขวา และเดินทางเข้าสู่ปอด..
ตัวอ่อนจะเจริญเติบโตเป็นตัวโตเต็มวัยที่มีขนาด 2-3 มิลลิเมตร ซึ่งใช้เวลา 10-14 วัน ตัวโตเต็มวัยจะไชผ่านผนังของถุงลม เข้ามาที่หลอดลม เข้าที่คอและถูกกลืนลงไปที่กระเพาะ เชื้อพยาธิจะเป็นตัวแก่ 15-35 เซนติเมตร อยู่ในลำไส้เล็กและมีอายุยาวนานได้ถึง 1-2 ปี.
ที่มา https://www.pohchae.com/2022/09/23/ascariasis-in-water/
อัพเดทสารบัญสำคัญจากเฟซบุ๊ค “เลี้ยงแพะยั่งยืน”ร่วมกับ 108kaset.com